อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา

ข้อมูลจากสำนักอุทยานแห่งชาติ, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา   (เปิดบางแหล่ง) (Mu Ko Phetra)

ที่ตั้งและข้อมูลทั่วไป
สถานที่ติดต่อ : อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา 298 หมู่ 4 ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล 91110

E-mail : phetra298@hotmail.co.th

โทรศัพท์ : 0 7474 0272
0 7474 0272
(สอบถามข้อมูลทั่วไปและการเปิดแหล่งท่องเที่ยวได้ที่หมายเลขนี้)

หัวหน้าอุทยานแห่งชาติ: นายวิทยา บัวพล
ตำแหน่ง : นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการ

อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ
ชาวไทย : ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท
ชาวต่างชาติ : ผู้ใหญ่ 200 บาท เด็ก 100 บาท

**หมายเหตุ เมื่อชำระค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติแล้วกรุณาพกบัตรค่าบริการติดตัว ขณะท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติเพื่อการตรวจสอบ

ร้านค้าสวัสดิการ
ไม่มีร้าน ค้าร้านอาหาร นักท่องเที่ยวควรจัดเตรียมไป

สัญญาณโทรศัพท์ในพื้นที่
บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ : AIS, TRUE, DTAC

สถานที่ท่องเที่ยว
เกาะลิดี
เขาโต๊ะหงาย
อ่าวปอ

ขนาดพื้นที่
308,987.00 ไร่

หน่วยงานในพื้นที่
ที่ทำการอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา
หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ภต.1 (เขาโต๊ะหงาย)
หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ภต.2 (เกาะลิดี)

ลักษณะภูมิประเทศ

อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราจัดได้ว่ามีความหลากหลายซึ่งประกอบด้วยพื้นที่น้ำทะเล เกาะ ภูเขา พื้นที่ราบบริเวณหุบเขาและพื้นที่ราบชายฝั่งทะเล โดยพื้นที่ชายฝั่งทะเลและบริเวณใกล้เคียงโดยรอบในระยะ 3 กม. จะมีลักษณะเป็นที่ราบถึงลูกคลื่นลอนลาดโดยจะมีภูเขาและหย่อมภูเขาปรากฏอยู่เป็นหัวแหลมตามขอบชายฝั่ง พื้นที่ชายฝั่งทะเลประกอบด้วยชายฝั่งหิน หน้าผา ที่ราบน้ำท่วมถึงและสันทรายชายหาด ส่วนพื้นที่ในทะเลประกอบด้วยเกาะที่มีขนาดแตกต่างกันประมาณ 22 เกาะ วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ เกาะส่วนใหญ่จะมีรูปร่างแปลกตาและมีลักษณะโดดเด่นโดยเป็นเกาะหินปูนมีความลาดชันสูงมากกว่า 35 เปอร์เซ็นต์ ปรากฏโพรง ถ้ำ หลุมยุบ หน้าผาสูงชัน และชง่อนผาซึ่งเกิดจากการกัดเซาะพังทลายของคลื่นลมและน้ำขึ้นน้ำลง ที่ราบบนเกาะมีเพียงเล็กน้อยบริเวณหุบเขาและเป็นหาดทรายแคบๆ สั้นๆ อยู่ตามหัวแหลมของเกาะและอ่าวโดยส่วนใหญ่จะอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของเกาะ

ลักษณะภูมิอากาศ

อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรามีสภาพภูมิอากาศแบบมรสุมในเขตร้อน โดยได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงเหนือ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ ลักษณะลมฟ้าอากาศคล้ายคลึงกันตลอดปีและมีฤดูฝนค่อนข้างนานประมาณเดือนพฤษภาคมถึงเดือนพฤศจิกายน

พืชพรรณและสัตว์ป่า

ทรัพยากรป่าไม้เป็นทรัพยากรที่สำคัญของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา สังคมพืชที่ปกคลุมพื้นที่มีความหลากหลายทางชีวภาพประกอบด้วยสังคมพืชป่าเขาหินปูนที่มีสภาพเป็นป่ากึ่งผลัดใบและป่าไม้ผลัดใบ สังคมพืชป่าดิบชื้น สังคมพืชป่าชายหาด และสังคมพืชป่าชายเลน กระจายอยู่ตามพื้นที่เกาะต่าง ๆ และพื้นที่บนแผ่นดิน โดยมีรายละเอียดดังนี้
- สังคมพืชป่าเขาหินปูน เป็นกลุ่มสังคมพืชที่พบได้มากที่สุดและเป็นชื่อที่ใช้เรียกสังคม พืชที่พบบนภูเขาหินปูนในพื้นที่อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราตามถิ่นที่ตั้งของป่า เนื่องจากมีสังคมพืชที่มีลักษณะเฉพาะและองค์ประกอบทางชนิดพรรณไม้ที่แตกต่างกัน ต้นไม้จะขึ้นอยู่บริเวณซอกหินหรือพื้นที่ที่ปกคลุมด้วยดินที่กระจายเป็นหย่อม ๆ ลักษณะของสังคมพืชที่พบแตกต่างไปจากป่าที่อยู่บนพื้นราบหรือภูเขาหินชนิดอื่น ๆ พอสมควร ดังเช่นมีองค์ประกอบของชนิดพันธุ์พืชที่เป็นชนิดเดียวกันหรือคล้ายคลึงกับไม้ชั้นเรือนยอดล่างของป่าดิบแล้ง แต่มักไม่ปรากฏไม้ในวงศ์ยางเป็นไม้เรือนยอดและในบางพื้นที่หรือบางเกาะมีการผลัดใบในช่วงฤดูแล้ง ชนิดพรรณไม้ที่พบประกอบด้วย ข่อยหนาม สุเหรียนหรือตำเปใต้ กระดังงาดง กระเบากลัก เป็นต้น
-สังคมป่าดิบชื้น เป็นประเภทป่าที่ไม่ผลัดใบที่พบกระจายอยู่ที่เกาะบูโหลนเลเพียงแห่งเดียวในพื้นที่อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีดินปกคลุมค่อนข้างมากและมีความชื้นค่อนข้างสูง เกาะบูโหลนเลมีขนาดค่อนข้างใหญ่ พื้นที่กว้างและมีความลาดชันน้อย จึงถูกประชาชนบุกรุกเข้ามาใประโยชน์ในการเพาะปลูก เป็นที่อาศัย และที่พักเพื่อบริการนักท่องเที่ยว เป็นสาเหตุทำให้พื้นที่ป่าบางส่วนถูกทำลายไป ชนิดพรรณไม้ที่พบหลายชนิดสามารถพบในสังคมพืชป่าดิบชื้นทางภาคใต้บนแผ่นดินใหญ่รวมทั้งไม้ในวงศ์ไม้ยาง ได้แก่ ไม้ดำตะโก ยางยูง รักป่า และมะเดื่อทอง เป็นไม้เด่น ขึ้นปะปนกับไม้ขนุนนก พุดป่า เลือดควาย ชุมแสง ปออีเก้ง และยางปาย ส่วนไม้พื้นล่างได้แก่ มะปริง ปอใบเล็ก พุดป่า หันช้าง ยางปาย ยางยูง และแซะปะปนกับหวายและเต่าร้างที่ขึ้นอย่างหนาแน่น
- สังคมพืชชายหาด เป็นประเภทป่าไม้ผลัดใบที่มีการกระจายอยู่ในบริเวณชายหาดที่มีสภาพดินเป็นดินทราย ลักษณะสังคมพืชของป่าชนิดนี้มีชนิดไม้ที่แตกต่างไปจากป่าชนิดอื่น ๆ โดยสิ้นเชิงเนื่องจากพรรณไม้ที่ขึ้นอยู่ต้องมีความสามารถทนต่อสภาพที่เป็นดินทรายที่มีน้ำใต้ดินเป็นนำกร่อยและยังได้รับอิทธิพลของเกลือจากลมที่พัดจากทะเลเข้าหาฝั่ง พรรณไม้ที่พบ ได้แก่ ไม้หยีทะเล หูกวาง หมันทะเล โพทะเล โกงกาง เป็นต้น โดยมีพืชชั้นล่างเป็นประเภทหญ้า ผักเบี้ย และผักบุ้งทะเล และมีความหลากหลายที่แตกต่างกันไปตามสภาพพื้นที่
- สังคมพืชป่าชายเลน พบในพื้นที่ที่ได้รับอิทธิพลการขึ้นลงของน้ำทะเลโดยพบกระจายอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลที่มีสภาพดินเป็นดินเลนหรือบริเวณปากแม่น้ำที่ไหลออกสู่ทะเล ชนิดไม้เด่นที่พบได้แก่ โกงกางใบเล็ก โกงกางใบใหญ่ โปรง ลำพู ตะบูนขาว ตะบูนดำ โพทะเล เป็นต้น มีความหนาแน่นระหว่าง 176-296 ตัน/ไร่ และมีความหลากหลายที่แตกต่างกันไปตามสภาพพื้นที่ แต่โดยทั่วไปแล้วมีความหลากหลายในระดับที่ต่ำ จึงทำให้พรรณไม้ป่าชายเลนมีค่อนข้างจำกัด

สัตว์ป่า
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายของชนิดสัตว์ป่าไม่มากนักเนื่องจากทะเลอันดามันมีลักษณะเป็นเกาะที่มีระยะห่างค่อนข้างมากและพื้นที่บนแผ่นดินใหญ่มีเพียงส่วนน้อย กล่าวคือป่าเขาหินปูนแผ่นดินใหญ่ปกคลุมด้วยสังคมพืชที่มีลักษณะค้ายคลึงป่าดิบแล้ง โครงสร้างป่าค่อนข้างโปร่ง ไม่มีลำห้วยบนภูเขายกเว้นร่องน้ำในช่วงเวลาที่ฝนตก ประกอบกับความเป็นภูเขาลูกโดด จึงนับเป็นปัจจัยจำกัดปริมาณสัตว์ป่าโดยเฉพาะสัตว์ป่าบางชนิดที่มีข้อมูลว่าเคยมีอยู่ในพื้นที่แต่ปัจจุบันได้สูญหายไป เช่น กระจง หมูป่า และอีเห็น
และเกาะบุโหลนเลเพียงเกาะเดียวของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราที่มีสังคมป่าดิบชื้นกระจายอยู่บนภูเขาบนเกาะและมีต้นไม้ขนาดใหญ่ที่มีโพรงให้นกขนาดใหญ่ 2 ชนิด คือ นกกาฮังและนกแก๊ก ซึ่งมีปริมาณน้อยใช้เป็นสถานที่ทำรัง ปัจจุบันป่าดิบชื้นผืนนี้ถูกบุกรุกเพื่อใช้ประโยชน์ที่ดินด้านการตั้งถิ่นฐานและการสร้างรีสอร์ทเพื่อกิจกรรมการท่องเที่ยวซึ่งทำให้แหล่งอาศัยของสัตว์ป่าตามธรรมชาติหมดไป โดยเฉพาะแหล่งอาศัยของสัตว์ป่าพื้นราบ รวมทั้งทำให้พันธ์ุไม้ผลท้องถิ่นลดลงอย่างมาก ซึ่งผลไม้เป็นอาหารหลักของสัตว์ป่าประจำถิ่นของเกาะ 3 ชนิคือ นกชาปีไหน นกลุมพูขาว และค้างคาวแม่ไก่เกาะ โดยเฉพาะนกชาปีไหนเป็นสัตว์ป่าใกล้สูญพันธุ์
สัตว์ป่า

การเดินทาง

ปัจจุบันมีถนนของกรมทางหลวงเป็นเส้นทางหลักของพื้นที่ศึกษา ได้แก่ ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4052 มีความกว้างของผิวทาง 4 ช่องจราจร จากตัวอำเภอละงูถึงบ้านปากบารา โดยมีทางหลวงเชื่อมต่ออำเภอละงูกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ซึ่งเป็นทางหลวงแผ่นดินสายประธานของภาคใต้จำนวน 2 เส้นทาง ได้แก่
- ทางทิศเหนือ จากตัวจังหวัดตรังถึงอำเภอปะเหลียนตามทางหลวงหมายเลข 404 และต่อจากอำเภอปะเหลียนถึงอำเภอละงูตามทางหลวงหมายเลข 416 โดยที่บริเวณบ้านวังตง หมู่ที่ 4 ตำบลนาทอน อำเภอทุ่งหว้า มีถนนเข้าสู่ตำบลขอนคลานซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติ
- ทางด้านทิศตะวันออก จากอำเภอรัตภูม จังหวัดสงขลา ถึงบ้านฉลุง อำเภอควนโดน จังหวัดสตูล ตามทางหลวงหมายเลข 406 และต่อจากบ้านฉลุงถึงอำเภอละงูตามทางหลวงหมายเลข 416 ช่วงบ้านฉลุง-อำเภอละงู ระยะทางประมาณ 37 กม.

การเดินทางเข้าสู่อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตราโดยทางรถยนต์จากกรุงเทพมหานครไปตามทางหลวงหมายเลข 4 ผ่านจังหวัดเพชรบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์และจังหวัดชุมพร จากนั้นไปตามทางหลวงหมายเลข 41 ผ่านจังหวัดนครศรีธรรมราชและจัวหวัดพัทลุง จากจังหวัดพัทลุงไปตามทางหลวงหมายเลข 4 แล้วแยกขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 406 ผ่านอำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา เลี้ยวขวาเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 4137 ผ่านอำเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล จากนั้นเลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 416 เมื่อถึงบริเวณ กม. ที่ 6 - 7แยกซ้ายไปตามถนนคอนกรีตสายบ้านตะโล๊ะใสซึ่งก่อสร้างโดยกรมโยธาธิการ กระทรวงหมาดไทย (สต3002) เป็นระยะทางประมาณ 1.4 กม. จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา ซึ่งตั้งอยู่บริเวณอ่าวนุ่น หมู่ที่ 4 บ้านตะโล๊ะใส ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล ห่างจากอำเภอละงูประมาณ 7 กม. และห่างจากจังหวัดสตูลประมาณ 56 กม. หรืออีกเส้นทางหนึ่งจากทางหลวงหมายเลข 41 ผ่านอำเภอทุ่งสง จัวหวัดนครศรีธรรมราช แล้วแยกขวาไปตามทางหลวงหมายเลข403 และทางหมายเลข 4 เข้าสู่จังหวัดตรัง ผ่านอำเภอย่านตาขาวไปตามทางหลวงหมายเลข 404 และก่อนถึงอำเภอปะเหลียนเลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 416 ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา

สถานที่ท่องเที่ยว

ปะการังอ่อน เกาะบุโหลนไม้ไผ่
ปะการังและปลาสิงโต ที่เกาะบุโหลนไม้ไผ่
ปะการังเขากวาง เกาะลิดี
เกาะเหลาเหลียง

ร้านอาหาร - ร้านค้าสวัสดิการ
ที่พัก - เภตรา 105 (ค่างแว่น)
ที่พัก - เภตรา 101/1 (ทิวสน)
ที่พัก - เภตรา 101/2 (ทิวสน)
ที่พัก - เภตรา 101/3 (ทิวสน)
ที่พัก - เภตรา 101/4 (ทิวสน)
ห้องน้ำ - ห้องอาบน้ำ
ห้องน้ำ - ห้องสุขา
สวนหย่อม - สนามหญ้า